تصور کنید جهان سایههایی از خاکستری و کمی تار است؛ تقریبا به گونهای که گویی دید محیطی شما خیلی بد است. این میدان دید تار بهحدی گسترش پیدا میکند که بدون چرخاندن سر، میتوانید اشکال کمنور و حرکات پشت سر خود را نیز تشخیص دهید. نقطه روشنی از رنگ به شکل X نیز وجود دارد که با نگاه شما حرکت میکند. در مرکز این لکه رنگی، همه چیز واضح و شفاف است. درواقع، پنجرهای کوچک از جزئیات واضح و رنگی را در منظرهای خاکستری رنگ نیمهشفاف میبینید. این همان شیوهای است که عنکبوت جهنده دنیا را میبیند.
ممکن است کمی شبیه تماشای فیلم سیاه و سفید با فوکوس ضعیف روی صفحهنمایش سهبعدی آیمکس باشد که اطراف اتاق را فراگرفته است، درحالیکه نورافکنی را نگه داشتهاید که نوری با وضوح بالا را به هرجا که آن را به سمتش بگیرید، میتاباند و آن نقطه را با وضوح بالا و رنگی میبینید.
عنکبوتهای جهنده روشی استثنایی برای حسکردن جهان دارند.
عنکبوتهای جهنده که از خانواده Salticidae هستند، بیشتر بهخاطر رقصهای جفتگیری پرهیجان و خندهدار، چشمهای بزرگ جلویی که از نزدیک بسیار جذاب است و اندازه بسیار کوچکشان (بیش از ۶ هزار گونه شناختهشده از عنکبوتهای جهنده از دانه کنجد کوچکترند)، معروف هستند.
اما دانشمندان درحال کشفیات بسیار بیشتری درمورد این عنکبوتیان کوچک هستند. پژوهشگران با انجام آزمایشهای ابتکاری برای عمیقتر شدن در زندگی این عنکبوتها و بررسی قدرت بینایی، حواس و چشایی این موجودات، متوجه میشوند این جانوران چگونه دنیا را میبینند و احساس میکنند. ناتان مورهاوس، بومشناس بصری از دانشگاه سینسیناتی میگوید: «بخشی از علت اینکه چرا حشرات و عنکبوتها را مطالعه میکنم، همین عمل خیالپردازی است که برای ورود به دنیای کاملا بیگانه ذهن و ادراک این حیوانات به آن نیاز است».
چشم عنکبوت
برخلاف زنبورها و مگسها که دارای چشمهای مرکب هستند که اطلاعات حاصل از صدها یا هزاران عدسی را به تصویری موزائیک با پیکسلهای درشت تبدیل میکند، عنکبوت جهنده دارای چشمهایی از نوع دوربین است که مشابه چشم انسانها و مهرهداران دیگر است. هر چشم عنکبوت دارای عدسی واحدی است که نور را روی یک شبکیه متمرکز میکند.
چشمهای اصلی عنکبوت جهنده، برای موجوداتی که معمولا بین ۲ تا ۲۰ میلیمتر طول دارند، وضوح فوقالعاده بالایی دارند. بینایی آنها تیزتر از هر عنکبوت دیگری است و راز توانایی آنها در تعقیب و پریدن روی طعمه با دقت بسیار بالا است. بینایی آنها با بینایی حیوانات بسیار بزرگتری مانند کبوتر، گربه و فیل قابلمقایسه است. درواقع، حدت بینایی انسان فقط حدود پنج تا ده برابر بهتر از حدت بینایی عنکبوت جهنده است.
هشت چشم عنکبوت جهنده که با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی بزرگنمایی شدهاند، برای دید تقریبا ۳۶۰ درجهای از جهان با هم کار میکنند. چشمهای اصلی جلوی صورت که رنگ را میبیند، بالاترین وضوح شناختهشده برای چنین جانور کوچکی را دارا است.
خیمنا نلسون، پژوهشگر رفتار حیوانات که در دانشگاه کانتربری نیوزیلند به مطالعه عنکبوتهای جهنده مشغول است، میگوید: «با توجه به این که میتوان عنکبوتهای زیادی را درون یک کره چشم انسان جای داد، این قدرت بینایی واقعا قابلتوجه است.»
اما این دید واضح فقط بخش کوچکی از میدان دید عنکبوت را پوشش میدهد. هریک از دو چشم اصلی، نوار باریک و بومرنگشکلی از جهان را میبیند (بومرنگ سلاحی چوبی و منحنیشکل است که بومیان استرالیا و برخی قبایل بومی در سایر نقاط جهان از آن برای شکار و جنگ استفاده میکنند). آنها با هم، یک X را از دید رنگی با وضوح بالا را تشکیل میدهند.
یک جفت چشم کوچکتر مجاور که چشمهایی با تیزبینی کمتر هستند، میدان وسیعی از دید را به رنگ سیاه و سفید اسکن میکند و به دنبال چیزهایی است که به توجه چشمان بزرگ دارای وضوح بالا نیاز دارد. در کنار سر عنکبوت دو جفت چشم دیگر با وضوح پایینتر وجود دارد که هر پدر و مادر انسانی آرزوی داشتن آنها را خواهد داشت (تا مراقب فرزند خود باشند). آنها به عنکبوت اجازه میدهند تا آنچه را که پشت سرش اتفاق میافتد، ببینند. این نمای تقریبا ۳۶۰ درجهای از دید مزیتی عالی برای جانور کوچکی است که هم شکارچی و هم طعمه است. درواقع، یک عنکبوت جهنده ممکن است میدان دید ۲۱۰ درجهای ما را نسبتا اسفبار بداند.
اما از جهات دیگر، دنیای بصری عنکبوت جهنده از دنیای بصری ما زیاد متفاوت نیست. چشمهای اصلی و اولین مجموعه از چشمهای ثانویهی این جانور اساسا همان کاری را انجام میدهند که دو چشم ما با بینایی مرکزی با حدت بالا و دید محیطی با وضوح پایین انجام میدهند. ما مانند عنکبوتها توجه خود روی منطقه نسبتا کوچکی متمرکز میکنیم و تا حد زیادی بقیه را نادیده میگیریم تا زمانی که چیزی موجب جلب توجه ما شود.
هریک از چهار جفت چشم عنکبوت جهنده وظیفهی متفاوتی دارد و بهطور مستقل رفتار میکند، اما با هم همکاری میکنند. این همکاری فرصتهای پژوهشی جالبی را برای بومشناس رفتاری، الیزابت جاکوب از دانشگاه ماساچوست در امهرست باز میکند. او میگوید: «واقعا به این موضوع علاقمند هستم که چگونه چشمها با هم همکاری میکنند».
جاکوب از یک افتالموسکوپ (چشمبین) اصلاحشده برای ایجاد دستگاه ردیاب چشم برای عنکبوت استفاده میکند. او با چسب جداشدنی عنکبوت جهنده بیباک ماده (Phidippus audax) را به انتهای میله پلاستیکی کوچکی متصل میکند. او سپس میله را به همراه عنکبوت درمقابل ردیاب چشم آویزان میکند، درحالیکه عنکبوت روی توپ کوچکی رو به صفحه ویدئو قرار میگیرد. وقتی عنکبوت در موقعیت مناسب قرار گرفت، جاکوب ویدئو را پخش میکند. همانطور که عنکبوت تماشا میکند، جاکوب نحوه واکنش چشمهای اصلی او را ثبت میکند. ردیاب نور مادون قرمزی را به شبکیه چشمهای اصلی میتاباند، درحالیکه یک دوربین ویدیویی میدان دید X شکل منعکسشدهی آن را ضبط میکند. سپس، این انعکاس روی ویدئویی که عنکبوت تماشا کرده است، قرار داده میشود و دقیقا نشان میدهد چشمهای اصلی عنکبوت روی چه چیزی تمرکز کرده است. برای یک انسان، تماشای این ویدئو مانند نگاه کردن از دریچهای به دنیای بصری عنکبوت است.
جاکوب با نشان دادن تصاویر مختلف به جفت چشمهای متفاوت عنکبوت، روابط بین چشمهای او را بررسی میکند. جاکوب و همکارانش در مطالعهای که ۱۵ آوریل در مجلهی Journal of Experimental Biology منتشر شد، سعی کردند تعیین کنند کدام نوع از اجسام دیدهشده توسط چشمهای ثانویه، موجب میشود عنکبوت برای نگاهی واضحتر بچرخد و از چشمهای اصلی خود استفاده کند. این آزمایش بیشتر این موضوع را بررسی میکند که چشمها چگونه با هم همکاری میکنند و نیز نشان میدهد چه چیزی برای عنکبوت جهنده مهم است. جاکوب میگوید: «بسیار جالب است که ببینیم چه چیزی توجه آنها را به خود جلب میکند. این پنجره کوچکی رو به ذهن آنها است».
ابتدا شبحی تیره از جیرجیرک (وعده غذایی جذاب برای عنکبوت جهنده) روی صفحهنمایش ظاهر میشود. میتوانید متوجه شوید چه زمانی چشمهای اصلی عنکبوت روی جیرجیرک قفل شدهاند، زیرا بومرنگها شروع به تکان خوردن میکنند و درحالیکه کمی به این سو و آن سو میچرخند، تصویر را اسکن میکنند. چشمان اصلی عنکبوت میتوانند این نوع ژیمناستیک بینایی را انجام دهند، زیرا شبکیه پشت دو لوله بزرگ قرار دارد که حرکت مستقلی دارند و هر یک توسط شش عضله کنترل میشوند.
جاکوب برای اینکه بفهمد چه چیزی ممکن است تمرکز عنکبوت را از جیرجیرک دور کند، تصاویر دیگری را به ناحیهای از صفحهنمایش اضافه میکند که در میدان دید چشمهای ثانویه قرار دارد. آیا به بیضی سیاه رنگ علاقه دارد؟ نه. شاید یک علامت ضربدر سیاه؟ یا جیرجیرک دیگری؟ تحتتأثیر قرار نگرفت. بیضی سیاهی که درحال کوچک شدن است، چطور؟ هنوز، نه. اگر بیضی بزرگتر شود؟ مؤثر بود: بومرنگها به سرعت به سمت بیضی درحال بزرگ شدن حرکت کردند تا دید بهتری پیدا کند.
چشمهای اصلی عنکبوت جهنده میتواند روی آماده شدن برای پریدن روی طعمه متمرکز شود، درحالیکه چشمهای دیگر مواردی با اهمیت کمتر را متوجه میشوند و آنها را نادیده میگیرند. اما اگر چشمهای ثانویه، چیزی را ببینند که درحال بزرگتر شدن است که ممکن است شکارچی درحال نزدیک شدنی باشد، به توجه فوری چشمهای اصلی نیاز دارد. این طرحی زیرکانه است که میتواند موجب حسادت انسان حواسپرت شود. جاکوب میگوید:
ما انسانها همیشه در دریایی از محرکهای بالقوه شناور هستیم. یکی از راههای فیلتر کردن آن اطلاعات این است که اولویتبندی کنیم و فقط روی برخی چیزها تمرکز کنیم. این موضوع مطمئنا برای هر انسانی که سعی میکند بر خواندان چیزی تمرکز کند، آشنا است.
چگونه ببینیم عنکبوت چه میبیند؟
یک عنکبوت جهنده روی توپی از جنس فوم قرار گرفته است (با میلهای پلاستیکی و چسب قابل جدا کردن درجای خود نگه داشته شده است) و فیلمها را تماشا میکند. در همین حین، ردیاب چشم مخصوصی ثبت میکند که چشمهای اصلی او به کجا نگاه میکنند. همانطور که در ویدئوی زیر مشاهده میشود، پژوهشگران میتوانند تشخیص دهند که عنکبوت جهنده روی تصویر جیرجیرک تمرکز کرده است: وقتی X سفید روی جیرجیرک فرود آمده و روی آن میماند.
درحالیکه چشمهای اصلی روی جیرجیرک متمرکز است، پژوهشگران شکلهایی مانند بیضی درحال بزرگ شدن یا درحال کوچک شدن را در چشمانداز چشمهای ثانویه اضافه میکنند. تنها زمانی که بیضی درحال بزرگ شدن است، چشمهای اصلی توجه خود را به سمت بیضی تغییر میدهند. جسمی که در حاشیه درحال بزرگ شدن است، ممکن است شکارچی درحال نزدیک شدن باشد.
دید رنگی عنکبوت جهنده
در میان پستانداران، انسانها و بسیاری از نخستیهای دیگر دید رنگی استثنایی دارند. بیشتر انسانها میتوانند سه رنگ نور (قرمز، آبی و سبز) و تمام ترکیبات مختلف بین این رنگها را ببینند. بسیاری از پستانداران دیگر معمولا فقط سایههایی از نور آبی و سبز را میبینند. بسیاری از عنکبوتها نیز ممکن است شکل ابتدایی از دید رنگی داشته باشند، اما دید رنگی آنها معمولا مبتنی بر نور فرابنفش و سبز است که دید رنگی آنها را به بنفش سیر انتهای طیف و فراتر از آنچه انسان میتواند ببیند، گسترش میدهد و رنگهای آبی و بنفش مابین را نیز پوشش میدهد.
اما برخی از عنکبوتهای جهنده حتی بیشتر هم میبینند. مورهاوس در دانشگاه پیتسبورگ هدایت گروهی از پژوهشگران را برعهده داشت که کشف کردند برخی گونههای این عنکبوت دارای فیلتری هستند که بین دو لایه از گیرندههای نور حساس به نور سبز قرار گرفتهاند. این فیلتر به عنکبوتها اجازه میدهد تا نور قرمز را در ناحیهی کوچکی در مرکز میدان بینایی چشم اصلی خود ببینند. درنتیجهی این امر، رنگهای قرمز، نارنجی و زرد به دنیای آنها اضافه میشود که به همراه ماوراء بنفش به آنها رنگینکمانی از رنگها را میدهد که حتی از آنچه انسانها میبینند، وسیعتر است.
دیدن رنگ قرمز میتواند مفید باشد، زیرا از آن اغلب بهعنوان هشدار استفاده میشود؛ هم در طبیعت و هم در جهان مهندسیشده انسانها که در آن از نورها و علامتهای ایست قرمز استفاده میشود. برای عنکبوتهای جهنده، توانایی دیدن نور قرمز ممکن است بهعنوان راهی برای پرهیز از شکار طعمه سمی تکامل یافته باشد. اما زمانی که این دنیای رنگی جدید در دسترس عنکبوتها قرار گرفت، آنها استفادهی خوبی از آن کردند و آن را در فرایند جفتخواهی خود به کار بردند.
مورهاوس با استفاده از ردیاب چشم جاکوب درحال آزمایش عنکبوتهای جهنده ماده است تا ببیند چه چیزی درمورد رقصهای رنگارنگ و پر جنب و جوش نرها موجب جلب توجه و علاقه آنها میشود. او دریافته است که خواستگارها ترکیبی از حرکات و رنگها را به کار میگیرند که بهنظر میرسد بهطورخاص برای جذب و جلب توجه ماده ازطریق بازی کردن با چشمهای مختلف او طراحی شده است. او فقط میتواند رنگ را درون نمای شبیه بومرنگ چشمان اصلی خود ببیند و رنگهای قرمز، نارنجی و زرد فقط در مرکز قابل دیدن هستند. تا زمانی که عنکبوت نر نتواند با حرکات خود توجه چشمهای ثانویه او را جلب کند، او چشمهای اصلی خود را به سمت نر نمیچرخاند و ممکن است هرگز جلوهی رنگی شگفتآور او را نبیند. برای عنکبوت نر، این میتواند مسئله مرگ و زندگی باشد؛ زیرا مادهای که تحتتأثیر قرار نگرفته است، ممکن است تصمیم بگیرد او را به وعده غذایی خود تبدیل کند.
نرهای یکی از گونههای مورد مطالعه مورهاوس (Habronattus pyrrithrix) چهره قرمز خیرهکننده و پاهای جلویی سبز لیمویی زیبایی دارد. بااینحال، بهنظر میرسد مادهها بیشتر تحتتأثیر زانوهای نارنجیرنگی روی مجموعه سوم پاهای نرها قرار گیرند.
وقتی نری برای اولین بار مادهای را میبیند، پاهای جلویی خود را بالا میگیرد و به امید جلبتوجه چشمهای ثانویهی او از این طرف به آن طرف میپرد. وقتی ماده رویش را برگرداند، نر نزدیکتر میشود و شروع به جنباندن انتهای اندام حرکتی جلویی خود که بالا آورده است، میکند. با این حرکت، گویی عنکبوت میگوید: «هی خانم، اینجا هستم». وقتی نر توجه عنکبوت ماده را جلب کرد، زانوهای نارنجی رنگ خود را نمایان میکند.
عنکبوت نر گونه Habronattus pyrrithrix، بهعنوان بخشی از رقص جفتخواهی، پاهای جلویی خود را تکان میدهد گویی میخواهد بگوید: به من نگاه کن. سپس زانوهای نارنجی رنگ دو پای سیاه خود را بلند میکند. ماده (نزدیکِ نما) میخکوب شده است. طی چند دقیقه، عنکبوت نر موفق میشود.
مورهاوس برای اینکه متوجه شود دقیقا چه چیزی درمورد نمایش نر است که موجب میشود ماده سر خود را به سمت او برگرداند، از ترفندی استفاده کرد. او فیلمهایی از رقص نرها را تنظیم میکند و سپس ویدیو را برای مادهای که درون ردیاب چشم قرار گرفته است، پخش میکند تا ببیند که هریک از این تغییرات چگونه بر توجه او اثر میگذارد.
اگر زانوی نارنجی نر بالا برود، اما حرکتی نداشته باشد، ماده توجه کمتری دارد. اگر زانوها حرکت کنند اما رنگ نارنجی دیده نشود، او نگاه میکند اما سریعا علاقه خود را از دست میدهد. نر هم باید هم ظاهر مناسب و هم حرکات مناسب را داشته باشد. مورهاوس میگوید: «عنکبوت نر از حرکت استفاده میکند تا ماده به او نگاه کند و سپس از رنگ برای حفظ توجه او به خودش استفاده میکند».
لیزا تیلور، بومشناس رفتاری از دانشگاه فلوریدا تاکتیکهای نرها را به تاکتیکهای تبلیغاتی انسانی تشبیه میکند. او میگوید: «مانند ترفندهایی بهنظر میرسد که بازاریابان برای اینکه تصمیمگیری ما را تحتتأثیر قرار دهند، از آنها استفاده میکنند. درک روانشناسی از عنکبوتها گاهی شبیه درک روانشناسی از انسانها بهنظر میرسد».
آیا میتوانید آن را احساس کنید؟
هدف از نمایش تکان دادن پا و ظاهر کردن زانو توسط نر جلب توجه ماده است. اما طبق کشفیات بومشناس رفتاری، دامیان الیاس از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، این رقص تنها بخشی از نمایش است. بسیاری از عنکبوتها از ارتعاشات برای برقراری ارتباط استفاده میکنند و گزارشهایی وجود دارد که عنکبوتهای جهنده نیز از این گروه هستند.
وقتی الیاس تحقیقات بیشتری انجام داد، متوجه شد عنکبوتهای جهنده نر حرکات خود را با ارتعاشات بسیار پیچیدهای همراه میکنند و آنها را از راه زمین به مادهها ارسال میکنند که فراتر از ادراک انسانی است. الیاس میگوید: «این برای من کاملا غافلگیرکننده بود». وقتی او آنچه را که پیدا کرده بود، با عنکبوتشناسان دیگر در میان گذاشت، آنها حیرتزده شدند.
الیاس برای شنیدن آوازهای لرزهای عنکبوتها از ارتعاشسنج لیزری استفاده میکند که مشابه فناوری است که در صنعت هوانوردی برای اندازهگیری ارتعاش اجزای هواپیما استفاده میشود. او عنکبوت ماده را روی سطح نایلونی که مانند رویه طبل است، قرار میدهد و سپس نرها را به صحنه اضافه میکند. وقتی نر ماده را میبیند، آواز و رقص خود را شروع میکند و پاهای خود را روی سطح میکوبد و شکم خود را میلرزاند. ارتعاشسنج، ارتعاش سطح را اندازه گیری میکند و آن را به صدایی شناور در هوا تبدیل میکند که انسان میتواند بشنود و رگباری از انواع صداهای مختلفی که عنکبوت نر از خود درمیآورد، آشکار میشود. الیاس بهطور همزمان ویدئویی از جفتخواهی را با سرعت هزار فریم در ثانیه ضبط میکند تا بتواند آن را آهسته کند تا هماهنگی بین صدا و حرکت را ببیند.
ارتعاشات خوب
عنکبوتهای نر جهنده برای جلب توجه و حفظ توجه جفت بالقوه به سختی تلاش میکنند. عنکبوت نر با ضربههای پاهای جلویی و تکان دادن شکم با سرعتهای متفاوت که بر حسب هرتز اندازهگیری میشود، میتواند سه نوع سیگنال لرزهای را تولید کند که پژوهشگران میتوانند با استفاده از ارتعاشسنج لیزری آن را دریافت کنند.
دنیای حسی عنکبوت جهنده پر از ارتعاشاتی است که ازطریق زمین جریان پیدا میکند. اما ازآنجایی که این ارتعاشات بسته به چیزی که عنکبوت روی آن ایستاده است، متفاوت است (وقتی از روی برگ روی سنگ و روی خاک میپرد)، همه چیز میتواند به سرعت تغییر کند. درواقع، کل دنیای حسی عنکبوتها دائما درحال تغییر است، بااینحال، آنها بدون از دست دادن حتی یک ضرب، خود را تطبیق میدهند.
حال آن دنیای شنیداری بیگانه را درنظر بگیرید و این واقعیت را اضافه کنید که عنکبوتهای جهنده همچنین دارای حسگرهای شیمیایی در نوک پاهای خود هستند. اطلاعات کمی درمورد این جنبه از دستگاه حسی عنکبوت جهنده وجود دارد، اما جدیدترین پژوهش در آزمایشگاه تیلور در فلوریدا که ۲۹ جولای در مجلهی Journal of Arachnology منتشر شد، نشان میدهد علت جستوخیز عنکبوتهای نر ممکن است این باشد که آثار جفتهای بالقوه را درک کنند.
بیشتر عنکبوتهای جهنده برای گرفتن طعمه تار نمیسازند. آنها بهجای آن کمین کرده و روی طعمه میپرند. اما عنکبوتها دائما حین حرکت خطی از ابریشم برجای میگذارند که نوعی طناب ایمنی است در صورت افتادن یا نیاز برای فرار سریع به کمک جانور میآید. در مطالعه جدید، نر H. pyrrithrix میتواند خط ابریشم ماده را وقتی روی آن پا میگذارد، احساس کند.
آزمایشگاه تیلور اکنون درحال آزمایش این موضوع است که آیا عنکبوت نر میتواند تفاوت بین دنباله ابریشمی را که او را به ماده باکرهای هدایت میکند که ممکن است مایل به جفتگیری با او باشد و دنبالهای که توسط مادهای برجای گذاشته شده است که قبلا جفتگیری کرده است و ممکن است ترجیح بدهد او را بخورد، تشخیص دهد.
تیلور میگوید هرچه بیشتر در مورد آنها دانش بیشتری کسب میکنیم، پیچیدهتر میشود. عنکبوتهای جهنده بسیار وابسته به قدرت بینایی خود هستند و حرکات ارتعاشی زیادی نیز در جریان است و شیمی هم وجود دارد.
بهنوعی، عنکبوتهای جهنده انبوه اطلاعات حسی را به خوبی مدیریت میکنند. آنها تقریبا در همه جای زمین زندگی میکنند. شما احتمالا آنها را دیدهاید. با وجود اینکه بسیار کوچک هستند، اگر بدانید دنبال چه میگردید، بهراحتی قابل شناسایی هستند. نلسون از دانشگاه کانتربری میگوید: «دفعه بعد که عنکبوتی را وسط دیواری میبینید و به آن نگاه میکنید و او برمیگردد و به شما نگاه میکند، بدانید این عنکبوت جهنده است. عنکبوت حرکت شما را به سمت خودش با استفاه از چشمهای ثانویه خود تشخیص داده است و شما را بررسی میکند».
ببرهای پرنده
یکی از کارهایی که عنکبوت جهنده از دید استثنایی خود برای آن استفاده میکند، جهش است. این عنکبوت، بهجای ساختن تار برای به دام انداختن طعمه، ترجیح میدهد بهطور فعالانه شکار کند. توانایی آنها در حمله و پرش دقیق روی حشرات و عنکبوتهای دیگر موجب شده بود که بیش از ۵۰۰ سال پیش در جریان امپراتوری مینگ در چین به آنها لقب «ببر پرنده» را بدهند.
دانشمندان کمکم به این موضوع پی میبرند که این لقب چقدر شایستهی آنها است. حداقل، یک گروه از گونههای عنکبوتهای جهنده، حملات استراتژیکی را طراحی میکنند که شامل مسیرهای انحرافی دقیق برای رسیدن به هدف است. استفاده از مسیرهای انحرافی نوعی رفتار شکار هوشمندانه است که معمولا به پستانداران دارای مغز بزرگ مانند ببرهای واقعی نسبت داده میشود.
فیونا کراس، عنکبوتشناسی از دانشگاه کانتربری میگوید برخی از کارهایی که آنها میتوانند انجام دهند، میتواند شما را بهشدت مجذوب خود کند. کراس و رابرت جکسون، کارشناس مشهور عنکبوتهای جهنده در دانشگاه کانتربری گونه Portia fimbriata را با انواع چالشها در آزمایشگاه، آزمایش کرده است.
در یکی از مطالعات، پژوهشگران عنکبوت را بالای برجی روی یک سکو قرار دادند (در تصویر نشان داده شده است) که اطراف آن را آب فرا گرفته بود. آنها میدانستند عنکبوتهای جهنده تا حد امکان از آب دوری میکنند. از روی جایگاه، عنکبوت میتوانست دو برج دیگر را ببیند: یکی با جعبهای حاوی طعمه و دیگری با جعبهای از برگهای خشک. هر دو از سکو به وسیلهی گذرگاه بلندی با پیچهای متعدد قابل دسترسی بود. بیشتر عنکبوتها پس از بررسی صحنه، از برج پایین رفتند و مسیر درست را برای رسیدن به هدف انتخاب کردند، حتی زمانی که ابتدا لازم بود تا از هدف دور شوند، طعمه را نبینند و اول از مسیری بروند که ظاهرا به طعمه نمیرسید.
کراس و جکسون در سال ۲۰۱۶ در مقاله خود استدلال کردند این شاهکار نشان میدهد عنکبوتها قدرت برنامهریزی دارند. آنها استراتژی را طراحی کردند و سپس آن را اجرا کردند. با شروع از برج میانی این سکو، عنکبوت جهنده مسیری را مشخص میکند که طی آن فقط به جعبهای میرسد که حاوی غذا است. او باید از هدف دور شود و هدف را نبیند، اما همچنان موفق میشود. پژوهشگران این کار را برنامهریزی میخوانند.