با افزایش دمای جهان، اکولوژی جنوبگان نیز درحال تغییر است، اما پیش از اینکه این قاره بتواند از کشاورزی و مهاجران دائمی حمایت کند، اقلیم زمین باید بهشدت تغییر کند.
جنوبگان مکانی بسیار سرد و با شرایط بسیار نامساعد است که میانگین دمای زمستان آن منفی ۴۹ درجه سانتیگراد است. سرعت بادهای جنوبگان به ۳۲۱ کیلومتر بر ساعت میرسد و میزان بارندگی سالانه آن فقط ۱۶۶ میلیمتر است. بنابراین، عجیب نیست که جنوبیترین قاره روی زمین همچنین کمجمعیتترین قاره زمین است و دانشمندان اندکی در آنجا وجود دارند که به پژوهش مشغولاند و این قاره ساکنان دائمی ندارد.
اما با توجه به پیشرفتهای تکنولوژیکی و تغییرات اقلیمی، آیا ممکن است این وضعیت تغییر کند؟ آیا جنوبگان روزی میتواند از سکونتگاههای دائمی انسانی که در سایر مناطق زمین دیده میشود، پشتیبانی کند؟
درحالیکه گروه خاصی از گونههای گیاهی و جانوری مهاجم درحال حرکت به سمت جنوبگانی هستند که درحال گرمتر شدن است، انسانها هنوز در این فهرست قرار ندارند و احتمالاً حداقل تا قرن بعد هم همین وضعیت وجود خواهد داشت. یکی از دلایل این مسئله آن است که اقلیم و زمین کنونی جنوبگان از گیاهان و جانورانی که برای غذا پرورش داده میشوند، حمایت نمیکند.
یکی دیگر از موانع، موقعیت دورافتاده جنوبگان است. اگرچه این محیط نامساعد است، با برخی مناطق شمالگان مانند گرینلند، ایسلند و مناطق با عرض جغرافیایی بالاتر نروژ، روسیه، کانادا و آلاسکا در ایالات متحده که ساکنان دائمی دارند، تفاوت زیادی ندارد.
استیون چاون، استاد علوم زیستی در دانشگاه مانش استرالیا به لایوساینس گفت اگر تنها مشکل جنوبگان آبوهوا بود، مردم ممکن بود بتوانند بهطور دائمی در آنجا ساکن شوند. اما انزوای جغرافیایی آن به این معنا است که چنین جوامعی باید با وارد کردن غذا و کالاهای دیگر حفظ شوند.
درحالحاضر، برخی از ایستگاههای پژوهشی در جنوبگان با انرژی تجدیدپذیر حاصل از توربینهای بادی و پنلهای خورشیدی حمایت میشوند. ساخت شبکه برق سراسری در این قاره به معنای ساختوساز روی صفحهای یخی است که به دلیل اثرات گرمایش جهانی ممکن است در آینده تغییر کند.
جولی بریگام گرت، استاد دانشگاه ماساچوست به لایوساینس گفت اگر تمام ایستگاههای آنجا عمدتاً از انرژی باد و خورشید استفاده کنند، به شبکه برق نیازی نخواهد بود و پیشرفت در تکنولوژی باتری میتواند به مردم کمک کند تا در ماههای تاریک زمستان به زندگی خود ادامه دهند.
اقلیم جنوبگان: گذشته دور و آینده نزدیک
این قاره یخزده ممکن است درحالحاضر برای ساکنان دائمی مناسب نباشد. اما آیا اقلیم جنوبگان تابهحال مساعد بوده است و با توجه به اینکه زمین درحال گرمشدن است، ممکن است در آینده سکونتپذیر شود؟
بهگفتهی چاون، از روی سوابق فسیلی میتوانیم متوجه شویم که اقلیم جنوبگان در گذشته برای جنگلها و دایناسورها مناسب بوده است.
حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش، جنوبگان از پوشش گیاهی غنی، جنگلهای قابلتوجه و طیف وسیعی از موجودات مانند مخروطیان، سرخسها و گیاهان گلدار حمایت میکرد. در سال ۲۰۲۱، بقایای زغالشدهای در جیمز راس (بخشی از شبهجزیره جنوبگان زیر آمریکای جنوبی) پیدا شد که حاکی از آن بود که در جریان کرتاسه پسین یعنی بین ۱۰۰ میلیون تا ۶۶ میلیون سال پیش، جنگلهای این منطقه براثر آتشسوزیهای طبیعی سوختند.
اقلیم زمین در طول صدها میلیون سال تغییر میکند و بین دورههای یخبندان سردتر و دورههای میان یخچالی گرمتر در گردش است.
دیریناقلیمشناسان برای درک این موضوع که اقلیم جنوبگان ممکن است در آینده به چه شکل باشد، به گذشتههای دور این سرزمین نگاه میکنند. گروهی از پژوهشگران ازجمله بریگام گرت با مطالعه لایههای رسوبی قفسه یخی راس، دریافتند که صفحه یخی غرب جنوبگان چند بار فرو ریخته و دوباره تشکیل شده است. بهگفتهی بریگام گرت، این کوچک شدن و بزرگ شدنهای صفحه یخی که بهطور مکرر اتفاق افتاده است، احتمالاً با دورههای میانیخچالی بسیار گرم در ارتباط بوده است و این نوسانات اقلیمی با تغییر در اتمسفر زمین ازجمله افزایش و کاهش کربندیاکسید ارتباط نزدیکی دارند.
