در لوپوس که نوعی بیماری خودایمنی است، سیستم دفاعی طبیعی بدن نمیتواند تفاوت بین سلولهای خود و مهاجمان خارجی را تشخیص دهد، بنابراین، به اشتباه به بافتها و اندامهای خود حمله میکند. مهاجمان مولکولهایی به نام اتوآنتیبادی هستند که بهجای محافظت از بدن دربرابر مهاجمان یعنی همان کاری که آنتیبادیهای طبیعی انجام میدهند، علیه بدن وارد عمل میشوند. آنها موجب آبشاری از التهاب در سراسر بدن میشوند که به مشکلات مفصلی و پوستی، درد، خستگی و حتی آسیب اعضا منجر میشود.
بهتازگی پژوهشگران آلمانی گزارش کردهاند که از سلولهای خود بیماران مبتلا به لوپوس برای درمان بیماری آنها استفاده کردهاند. اندازه نمونه کوچک؛ اما نتایج قابلتوجه بود: ۵ فردی که تزریقی از سلولهای ایمنی تقویتشده را دریافت کردند، پس از دریافت این درمان تجربی در حالت بهبودی از لوپوس شدید قرار دارند. نتایج این مطالعه ۱۵ سپتامبر در مجله Nature Medicine منتشر شد. هوآنگ نگوین، مدیر ارشد برنامه علمی در اتحادیه تحقیقات لوپوس آمریکا که در این مطالعه مشارکتی نداشت، میگوید: «بهنظر من، این رویکرد به درمان نزدیک است. آنها سلولهایی را که آنتیبادیهایی علیه بافتهای بدن تولید میکنند، اصلاح کردهاند.»
این رویکرد که بهعنوان درمان CAR-T (درمان برپایه گیرندههای آنتیژن کایمری (CAR) سلولهای T) شناخته میشود، با موفقیت دربرابر برخی از سرطانهایی که درمان آنها دشوار است، استفاده شده است؛ اما پژوهشگران چندین سال است درمورد پتانسیل آن برای درمان بیماریهای خودایمنی گمانهزنی میکنند.
درمان مذکور شامل اصلاح سلولهای T بیمار، یکی از اجزای کلیدی سیستم ایمنی، و تبدیل آنها به سلولهای قاتل برای پیدا کردن هدف خاصی در بدن است. در این مورد، هدف سلولهای B است؛ سلولهای ایمنی که در افراد سالم آنتیبادیها را میسازند و در افراد مبتلا به لوپوس اتوآنتیبادیهایی را میسازند که به بدن حمله میکنند.
سال گذشته، تیم آلمانی نشان داد زنی که به لوپوس شدید مبتلا بود، پس از درمان CAR-T وارد وضعیت بهبودی شد. مقاله جدید چهار نفر دیگر را دنبال میکند که آنها نیز این درمان را دریافت کردند. برای ایجاد این درمان سفارشی، پزشکان سلولهای T را از بیماران جدا کردند و آنها را در آزمایشگاه ازنظر ژنتیکی مهندسی کردند تا پروتئینی به نام CD19 را شناسایی کنند. این پروتئین روی سطح سلولهای B تولیدکننده اتوآنتیبادی ظاهر میشود.
